Gevaar!!!

Vecht! Vlucht! Of Bevries!

Dit zijn oeroude overlevingsmechanismen, die vanuit ons allereerste buikbrein direct in werking treden. Dat buikbrein was/is er om in een fractie van een seconde te bepalen: ben ik in gevaar? Ja, of nee. Overleven of doodgaan. Vrij ongenuanceerd, vrij zwart-wit — en dus heel direct.

Kunnen we die reacties beïnvloeden? Willen we dat? Ik stel die vraag vaak aan mezelf.

Ik wíl dat. Ik wil zelf toegang kunnen creëren tot een gevoel van veiligheid, ongeacht de omstandigheden.

Dat is geen illusie, maar het vraagt training. Met een rustig, kalm, ontspannen lichaam kan ik veel adequater omgaan met onveilige situaties. Soepeler. Helderder.

Mijn stemwerk leraar, Jean Renée Toussaint, vertelde eens:

“Ik liep op straat en zag een man aankomen. Hij liep met grote passen, een woest gezicht. Ik voelde de dreiging, en mijn lichaam verstrakte. Ik liet die spanning uit mijn lijf wegvloeien. What happens, happens, dacht ik. Surrender. De man kwam woest voor me tot stilstand en dreigde me iets aan te doen. Ik bleef zacht, bewoog mee — maar niet met zijn agressie. Hij schreeuwde nog wat, maar ook zijn spanning zakte. Zijn stemvolume daalde. Ik bleef spanning weg laten vloeien. Voor mezelf. En, zo bleek, ook voor hem. Zo ontstond er ruimte voor de onderstroom. Hij vertelde wat er aan de hand was. Ik bleef erbij, in rust. Uiteindelijk lieten we elkaar los en vervolgden ieder onze weg.”

Ik weet het niet — ik was er niet bij. Het klonk bijna te mooi om waar te zijn.Maar ik weet wél dat dit het principe van krijgskunst is: ontspannen, wendbaar, meebewegend aanwezig zijn.

Nu ik het opschrijf, voel ik direct weer het verlangen om me verder te scholen in krijgskunst. Stel je eens voor dat je zo met conflicten om kunt gaan — niet door te vechten, te vluchten of te bevriezen (primaire coping), en ook niet door te redeneren of analyseren (secundaire coping), maar door volledige overgave aan het moment. Misschien is dat wat ik “tertiaire coping” zou noemen — mijn eigen term, maar het voelt als de volgende stap.

Met een wakker, helder, ontspannen lichaam.

Ik heb zelf maar één keer een directe aanval op mijn lichaam meegemaakt — in een toilet onder een snelweg. Een rauwe, onveilige plek, waar ik vol onschuld naartoe ging. Misschien heeft juist dat me geholpen: ik heb heel hard gegild. Dat werkte.

Maar ik kwam als een trillend hondje terug bij mijn partner, die bij de auto stond te wachten. Lang heb ik last gehad van die bedreigende ervaring. Als ik eraan terugdenk, voel ik nog steeds reactie in mijn lichaam. En omdat ik dat nu merk, laat ik het meteen weer wegvloeien.

Er is nú geen gevaar. Dus waarom zou ik deze gebeurtenis mij nog laten beïnvloeden?

Zo oefen ik — in het klein en in het groot — telkens wanneer mijn lichaam in conflict komt met de omgeving. Het voelt bevrijdend als het lukt spanning los te laten en het vermeende gevaar in de ogen te kijken. Vaak is dat gevaar immers door mezelf gecreëerd: oude verhalen, gedachten, overtuigingen, oordelen, onmacht. Wanneer ik het opmerk, heb ik een keuze.

Die keuze wil ik ook bij jou wakker maken, mocht je er nog niet in geloven:

Veiligheid is nu toegankelijk.

En zo oefen ik, telkens weer, mijn lichaam en geest in aanwezigheid en veerkracht. Elke keer dat ik spanning loslaat en het moment volledig kan aangaan, voel ik: ik ben sterker dan mijn oude reflexen. Ik ben aanwezig, ik ben veilig, ik ben hier. En dat voelt heel krachtig!